Σχέσεις και Όρια: Η Παρουσία που Δεν Φοβάται τον Εαυτό της
“Μπορώ να είμαι σε μια σχέση χωρίς να χάσω τον εαυτό μου;
Είναι ένα ερώτημα που σπάνια διατυπώνεται φωναχτά, αλλά καθημερινά βιώνεται ,συχνά σιωπηλά. Το βλέπω ξανά και ξανά σε άνδρες που θεωρούνται από τους γύρω τους «ισορροπημένοι»: σταθερή δουλειά, υπευθυνότητα, λογική σκέψη. Κι όμως, μέσα στις σχέσεις, πολλοί από αυτούς παλεύουν να κρατήσουν τον εαυτό τους χωρίς να τον ακυρώσουν. Όχι από αδυναμία. Αλλά επειδή κανείς δεν τους έμαθε πως τα όρια δεν είναι ψυχρότητα. Δεν είναι απουσία. Είναι πράξη βαθιάς σύνδεσης. Η παρουσία σε μια σχέση δεν σημαίνει να μικρύνεις για να ταιριάξεις, αλλά να εμφανίζεσαι αυθεντικά , ολόκληρος.
Η σύγχρονη ψυχολογία εξηγεί ότι ο τρόπος που δεθήκαμε ως παιδιά καθορίζει βαθιά τον τρόπο που σχετιζόμαστε ως ενήλικες. Οι άνδρες με ασφαλή προσκόλληση μπορούν να εκφράζουν ανάγκες και όρια χωρίς φόβο. Αντίθετα, όσοι έχουν αναπτύξει αγχώδη ή αποφευκτική προσκόλληση, συχνά παγιδεύονται ανάμεσα σε δύο πόλους: άλλοι συγχωνεύονται μέσα στη σχέση, χάνοντας τον εαυτό τους για να διατηρήσουν τη σύνδεση, ενώ άλλοι απομακρύνονται συναισθηματικά, για να προστατευτούν από τον πόνο (Shaver & Mikulincer, 2016· Esguerra et al., 2025). Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: θολά όρια, σύγχυση και συναισθηματική εξάντληση.
Όταν δεν είναι σαφές πού τελειώνεις εσύ και πού αρχίζει ο άλλος, χάνεται η σταθερότητα της σχέσης. Το θολό αυτό τοπίο οδηγεί είτε σε συναισθηματική εξάρτηση, είτε σε αποστασιοποίηση. Και συχνά, μέσα σε αυτή τη σύγχυση, εμφανίζονται υπόγειες μορφές ελέγχου. Λειτουργίες που μοιάζουν με φροντίδα ή αγάπη, αλλά στην ουσία περιορίζουν την ελευθερία (Nelson et al., 2025· Soares, 2025). Κανείς δεν το κάνει συνειδητά. Αλλά όταν φοβάσαι ότι η αυθεντικότητά σου μπορεί να απειλήσει τη σχέση, αρχίζεις να κρύβεσαι. Και αυτό, μακροπρόθεσμα, υπονομεύει και εσένα και τη σύνδεση.
Πολλοί άνδρες νιώθουν ότι αν πουν «Χρειάζομαι χώρο», «Αυτό με πιέζει», ή «Δεν αντέχω άλλο έτσι», θα παρεξηγηθούν ως σκληροί ή αδύναμοι. Στην πραγματικότητα, αυτές οι φράσεις είναι δείγματα αυθεντικότητας , δείγματα σχέσης με τον εαυτό, και όχι αποστασιοποίησης από τον άλλον. Όπως δείχνει η έρευνα των Hall και Fincham (2023), η αυθεντικότητα στις σχέσεις βασίζεται στην ικανότητα να εκφράζουμε όρια χωρίς ενοχή. Το «όχι» που λέγεται με σεβασμό και συνειδητότητα, είναι στην ουσία ένα βαθύτερο «ναι» στη συνύπαρξη.
Η αληθινή ωριμότητα δεν είναι να είσαι αυτάρκης ή αποστασιοποιημένος. Είναι να διαχειρίζεσαι την ένταση ανάμεσα στο “εγώ” και το “εμείς” με τρόπο που επιτρέπει την ανάπτυξη και των δύο. Σύμφωνα με τον Baltes (2000), η ψυχική ωριμότητα είναι η ικανότητα να είσαι παρών σε μια σχέση χωρίς να χάνεις τον εαυτό σου. Τα όρια δεν είναι αμυντικός μηχανισμός. Είναι το θεμέλιο της συναισθηματικής ασφάλειας. Είναι η πράξη με την οποία λες: «Είμαι εδώ. Όχι για να χαθώ μέσα σου, αλλά για να σταθώ δίπλα σου ,με ακέραιο τον εαυτό μου.»
Οι πιο ουσιαστικές σχέσεις δεν είναι απαλλαγμένες από εντάσεις. Είναι σχέσεις όπου και οι δύο μπορούν να σταθούν με την ευαλωτότητα, τις ανάγκες και τη διαφορετικότητά τους. Είναι σχέσεις που δεν ζητούν θυσία της ταυτότητας, αλλά γεννιούνται μέσα από τη συνύπαρξη. Μπορείς να είσαι σε σχέση χωρίς να χάσεις τον εαυτό σου. Όχι όταν εξαφανίζεσαι, αλλά όταν τολμάς να εμφανιστείς. Όταν δεν θυσιάζεις τον πυρήνα σου, αλλά τον φέρνεις ως προσφορά στη σχέση. Όταν έχεις το θάρρος να πεις: «Θέλω να είμαι μαζί σου, χωρίς να πάψω να είμαι εγώ.»
Γιατί η πιο ουσιαστική μορφή εγγύτητας είναι εκείνη που μας επιτρέπει να συνυπάρχουμε χωρίς να συγχωνευόμαστε. Σχέσεις που δεν πνίγουν , σχέσεις που αναπνέουν.